Op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) is het mogelijk om een overheidsorganisatie te vragen om bepaalde informatie openbaar te maken. Dat kan de Rijksoverheid zijn, maar ook gemeenten, provincies en waterschappen en publiekrechtelijke organisaties zoals bijvoorbeeld de politie, de Nederlandse Bank of Staatsbosbeheer.
Artikel 3 lid 1 Wob is de kern van deze wet en luidt als volgt:
“Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkende instelling, dienst of bedrijf.”
Artikel 1 sub a Wob omschrijft een document als:
“Een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk of ander materiaal dat gegevens bevat.”
Telefoons van bestuurders en ambtenaren
De Raad van State heeft op 20 maart 2019 een interessante uitspraak gewezen over de toepassing van de Wob in de huidige tijd. Tegenwoordig wordt door bestuurders en ambtenaren steeds vaker op zowel hun zakelijke als privételefoon via WhatsApp of andere berichtendiensten over een bestuurlijke kwestie gecommuniceerd.
De vraag die in deze uitspraak centraal stond, is of ook sms- en WhatsApp-berichten onder de Wob vallen. Die vraag kwam op omdat dergelijke berichten vaak lijken op telefoongesprekken en veel niet zakelijke, maar privégesprekken bevatten. Bovendien kunnen zakelijke berichten niet alleen op werktelefoons, maar ook op privételefoons van bestuurders en ambtenaren staan.
De Raad van State beantwoordt deze vraag volmondig met “ja”. WhatsApp- en andere berichten op zowel zakelijke als privételefoons van bestuurders en ambtenaren vallen onder de Wob als deze in het kader van het werk zijn verstuurd.
Dit betekent dat zakelijke WhatsApp-berichten op grond van de Wob dus kunnen worden opgevraagd. Volgens de Raad van State is de Wob glashelder, want daaronder valt alle vastgelegde informatie van zakelijke aard, ongeacht waarop dit is opgeslagen.
Geen angst
Bestuurders en ambtenaren hoeven echter niet bang te zijn dat door deze uitspraak vertrouwelijke berichten die per WhatsApp zijn verstuurd via de Wob openbaar worden gemaakt. De Wob heeft immers alleen betrekking op zakelijke en niet op privéberichten. Verder blijven de weigeringsgronden van de Wob natuurlijk wel van toepassing. Zo hoeft een bericht niet openbaar te worden gemaakt als dit de privacy van de betrokkene of de belangen van de Staat schendt. Ook persoonlijke beleidsopvattingen hoeven niet vrij te worden gegeven en daar zal gezien het informele karakter van een WhatsApp-bericht al snel sprake van kunnen zijn.
Zekerheidshalve vermeldt de Raad van State nog dat deze uitspraak natuurlijk niet tot gevolg heeft dat een bestuursorgaan zomaar toegang heeft tot bijvoorbeeld de privételefoon van een medewerker. De werknemer die zijn privételefoon gebruikt voor werkgerelateerde berichten, moet die berichten op verzoek eerst overdragen aan zijn werkgever.
Conclusie
De Raad van State past de Wob toe op de huidige praktijk waar privé en zakelijk steeds meer met elkaar verweven zijn. Te Biesebeek Advocaten in Zwolle is gespecialiseerd in bestuursrecht en de Wob. Mocht u vragen hebben of behoefte hebben aan advies, neem dan geheel vrijblijvend contact op met een van onze specialisten. Dat kan ook per WhatsApp, alleen zullen wij die berichten natuurlijk nooit openbaar maken.