Een wilsgebrek is het gebrekkig tot stand komen van de wil tot het sluiten van een overeenkomst, waardoor een overeenkomst vernietigbaar kan zijn. Hiervan is sprake bij bedreiging, bedrog, misbruik van omstandigheden of dwaling.
Overeenkomsten komen tot stand door aanbod en aanvaarding. De betrokken partijen moeten daarbij beiden de wil hebben om de overeenkomst of verplichting aan te gaan. Een partij moet dus het doen van aanbod of de aanvaarding daarvan echt willen. Dit wordt juridisch ‘wilsovereenstemming’ genoemd. Als een overeenkomst tot stand komt zonder dat partijen daartoe daadwerkelijk wilsovereenstemming hebben is er sprake van wilsontbreken of wilsgebreken.
Wilsontbreken
Bij wilsontbreken is er geheel geen wil tot het sluiten van een overeenkomst. Dit kan bijvoorbeeld spelen in het geval dat een overeenkomst tot stand komt onder invloed van een geestelijke stoornis. Een overeenkomst is in een dergelijk geval vernietigbaar, tenzij de andere partij redelijkerwijs mocht vertrouwen dat de wil tot het sluiten van de overeenkomst er wel was.
Wilsgebreken
Bij wilsgebreken is er wel sprake van een wil tot het aangaan van de overeenkomst, maar is deze wil beïnvloed of gebrekkig. Dit bijvoorbeeld door oneigenlijke beïnvloeding of onjuiste informatie. Bij een wilsgebrek kan de overeenkomst vernietigd worden (artikel 3:44 lid 1 BW). De wet onderscheidt de volgende vier gevallen.
Bedreiging (artikel 3:44 lid 1 jo. lid 2 BW)
Bedreiging is de situatie waarbij het sluiten van een overeenkomst afgedwongen wordt door serieus te nemen bedreigingen gericht tegen personen of goederen.
De wet stelt dat er sprake is van bedreiging, wanneer iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling beweegt door onrechtmatig deze of een derde met enig nadeel in persoon of goed te bedreigen. De bedreiging moet zodanig zijn, dat een redelijk oordelend mens daardoor kan worden beïnvloed.
Bedrog (artikel 3:44 lid 1 jo. lid 3 BW)
Bedrog is de situatie dat een partij een andere partij beweegt tot het sluiten van een overeenkomst of aangaan van een verplichting door opzettelijk onjuiste mededelingen te doen of opzettelijk informatie te verzwijgen. Het moet daarbij wel gaan om specifieke mededelingen.
Er is volgens de wet sprake van bedrog, wanneer iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling beweegt door enige opzettelijk daartoe gedane onjuiste mededeling, door het opzettelijk daartoe verzwijgen van enig feit dat de verzwijger verplicht was mede te delen, of door een andere kunstgreep. Aanprijzingen in algemene bewoordingen, ook al zijn ze onwaar, leveren op zichzelf geen bedrog op.
Misbruik van omstandigheden (artikel 3:44 lid 1 jo. lid 4 BW)
Misbruik van omstandigheden is de situatie waarin iemand de ander door of onder bepaalde omstandigheden bewust beweegt tot het sluiten van een ongunstige overeenkomst of het aangaan van een ongunstige verplichting.
De wet stelt: Misbruik van omstandigheden is aanwezig, wanneer iemand die weet of moet begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden, zoals noodtoestand, afhankelijkheid, lichtzinnigheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid, bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling, het tot stand komen van die rechtshandeling bevordert, ofschoon hetgeen hij weet of moet begrijpen hem daarvan zou behoren te weerhouden.
Dwaling (artikel 6:228 BW)
Dwaling is de situatie waarbij een overeenkomst tot stand komt zonder goede voorstelling van zaken, terwijl geldt dat als partijen wel een goede voorstelling van zaken hadden gehad, zij nimmer een overeenkomst zouden hebben gesloten.
Een overeenkomst die tot stand komt onder invloed van dwaling is vernietigbaar als:
- De verkeerde voorstelling van zaken te wijten is aan een mededeling van de andere partij, tenzij zonder die mededeling de overeenkomst ook gesloten zou zijn, of;
- De verkeerde voorstelling te wijten is aan het niet geven van inlichtingen op dat punt, door de andere partij, of;
- Beide partijen een verkeerde voorstelling van zaken hadden en de overeenkomst zonder de dwaling niet zou zijn gesloten.
Heeft u vragen over wilsgebreken, wilt u een overeenkomst vernietigen of wil uw contractpartij een overeenkomst vernietigen op grond van een gebrek in de totstandkoming van die overeenkomst, neemt u dan vrijblijvend contact op met de specialisten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle. Onze advocaten kunnen u voorzien van een advies of u bijstaan in een gerechtelijke procedure.