Wanneer een dierbare overlijdt, komt naast het verdriet vaak ook de afwikkeling van de erfenis om de hoek kijken. Soms blijkt dat een kind van de overledene niets of slechts een klein deel van de nalatenschap erft. In zulke gevallen is het belangrijk om te weten dat kinderen van de overledene recht hebben op de zogenaamde legitieme portie. In deze blog leggen wij uit wat de legitieme portie precies inhoudt, hoe u daar een beroep op kunt doen en welke termijnen u in de gaten moet houden.
Wat is de legitieme portie?
De legitieme portie is het deel van de erfenis waarop een kind van de erflater altijd recht heeft, ongeacht de inhoud van het testament. Dit recht is vastgelegd in het Nederlands recht en vormt een beperking op de zogeheten testeervrijheid.
Met andere woorden: hoewel iemand in principe vrij is om zijn of haar nalatenschap naar eigen inzicht te verdelen via een testament, kan deze vrijheid niet worden gebruikt om een kind volledig buitenspel te zetten. De wet beschermt kinderen tegen volledige onterving via de legitieme portie.
Let op: de legitieme portie geeft géén recht op goederen uit de nalatenschap, maar alleen op een geldvordering op de erfgenamen.
Hoe groot is de legitieme portie?
De legitieme portie bedraagt de helft van het erfdeel waarop het kind aanspraak zou hebben gemaakt bij een wettelijke verdeling. Stel: de overledene had drie kinderen en geen testament opgesteld, dan zouden alle kinderen een derde deel erven. De legitieme portie bedraagt in dat geval de helft van dat derde deel, dus 1/6e van de nalatenschap.
Testeervrijheid en haar grenzen
De Nederlandse wet kent een ruime testeervrijheid: iedereen mag in principe zelf bepalen wie wat krijgt via een testament. Toch zijn daar grenzen aan. De legitieme portie vormt een wettelijke correctie op die vrijheid. Dit betekent dat onterfde kinderen toch aanspraak kunnen maken op een deel van de nalatenschap, ondanks wat in het testament is bepaald.
Het recht op de legitieme portie is van dwingend recht: van deze regeling mag niet worden afgeweken, zelfs niet als de erflater dat nadrukkelijk heeft gewild.
Hoe doet u een beroep op uw deel?
Een beroep doen op de legitieme portie moet uitdrukkelijk gebeuren. Dit kan via een brief of verklaring aan de executeur of de erfgenamen. Het is raadzaam om dit schriftelijk te doen en bij voorkeur met hulp van een advocaat of erfrechtspecialist. In de verklaring moet duidelijk worden aangegeven dat u aanspraak maakt op uw legitieme portie als kind van de overledene.
Tip: Vraag ook om een boedelbeschrijving en inzage in alle relevante stukken, zoals het testament en de aangifte erfbelasting. Alleen dan kunt u een correcte berekening maken.
Verjaringstermijn: wees op tijd!
Een veelgemaakte fout is het te laat doen van een beroep op de legitieme portie. De verjaringstermijn bedraagt vijf jaar vanaf het overlijden van de erflater. Na het verstrijken van deze termijn vervalt uw recht om aanspraak te maken op uw deel.
In sommige gevallen kan het zo zijn dat de verjaringstermijn pas later gaat lopen, bijvoorbeeld wanneer u later op de hoogte raakt van het overlijden of uw onterving. Dit zijn echter uitzonderingsgevallen, in vrijwel de meeste situaties dient te worden uitgegaan van vijf jaar na het overlijden van de erflater.
Advocaat erfrecht
Het beroep op de legitieme portie is een krachtig middel om uw positie als kind van de overledene veilig te stellen, ook als u onterfd bent. De wet beschermt u tegen volledige uitsluiting. Wacht echter niet te lang: de verjaringstermijn is strikt en onherroepelijk. Wilt u zeker weten dat uw belangen goed worden behartigd? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. De specialisten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle kunnen u voorzien van een goed advies en u bijstaan in een eventuele procedure.
Lees ook: