Als een werknemer goed presteert, kan hij in aanmerking komen voor promotie. Het tegenovergestelde kan echter ook. In dat geval wordt gesproken over demotie. Demotie kan in de praktijk gepaard gaan met een verlaging van het inkomen. Dit laatste is voor een werknemer vaak een probleem.
Gewend aan het loon dat de werknemer kreeg, zal hij bij demotie vaak niet vrijwillig willen meewerken aan het verlagen van zijn loon. Een verlaging van het loon kan namelijk verderstrekkende gevolgen hebben. Maandelijks zal niet alleen de portemonnee van de werknemer minder gevuld zijn (minder te besteden), maar ook zal de werknemer bij ontslag mogelijk te maken kunnen krijgen met een lagere WW-uitkering en een lagere transitievergoeding.
Hoge Raad
Op 17 april 2020 heeft de Hoge Raad uitspraak (een prejudiciële beslissing) gedaan in een zaak waarin de werknemer na langdurige arbeidsongeschiktheid in functie achteruit is gezet (met een lager loon), een en ander overeenkomstig de van toepassing zijnde CAO. De werkgever heeft de werknemer wegens langdurige arbeidsongeschiktheid ontslag verleend, om de werknemer met ingang van diezelfde datum in een lagere functie en tegen een lager loon weer in dienst te nemen. De werknemer heeft de rechter vervolgens gevraagd de werkgever te veroordelen tot betaling van de transitievergoeding (gebaseerd op het eerder verdiende loon).
De rechter moest de vraag beantwoorden of de werknemer aanspraak kan maken op een gedeeltelijke transitievergoeding als vergoeding voor het substantiële inkomensverlies dat de werknemer lijdt door de herplaatsing in een lagere functie met een lager loon.
Transitievergoeding demotie
In een eerdere uitspraak van de Hoge Raad is bepaald dat recht bestaat op een gedeeltelijke transitievergoeding indien sprake is van een structurele en substantiële vermindering van de arbeidsduur, omdat de werknemer anders -in geval van een latere algehele beëindiging van het dienstverband- een deel van zijn transitievergoeding zou mislopen. Bij vermindering van de arbeidsduur heeft de werknemer dus recht op een gedeeltelijke transitievergoeding.
Maar hoe zit dat bij een vermindering van het loon als gevolg van een functiewijziging (demotie)? Heeft de werknemer dan ook recht op een transitievergoeding naar evenredigheid van de salarisvermindering?
De Hoge Raad heeft in zijn uitspraak van 17 april 2020 bepaald dat de werknemer in geval van demotie geen aanspraak kan maken op een transitievergoeding naar evenredigheid van zijn salarisvermindering. De Hoge Raad heeft daartoe overwogen dat herplaatsing in een andere passende functie (zonder urenverlies) geen vorm van beëindiging van de arbeidsovereenkomst is die op grond van de wet recht geeft op een transitievergoeding. Een dergelijke herplaatsing door de werkgever moet volgens de Hoge Raad juist worden gezien als een (in beginsel voorgeschreven) weg om te voorkomen dat de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd.
Herplaatsing in een andere passende functie is volgens de Hoge Raad ook niet op een lijn te stellen met gedeeltelijke beëindiging van een arbeidsovereenkomst. Ook als de werknemer een inkomensachteruitgang heeft van ten minste 20% die het gevolg is van een structurele vermindering van de arbeidsduur met minder dan 20% én herplaatsing in een andere functie met een lager loon, bestaat volgens de Hoge Raad evenmin aanspraak op een gedeeltelijke transitievergoeding. In zo’n situatie is namelijk geen sprake van een substantiële vermindering van de arbeidsduur.
Herplaatsing
Herplaatsing in een andere functie (met een lager loon) geeft dus geen recht op de wettelijke transitievergoeding. Dit betekent echter niet dat er voor de werknemer helemaal niets te halen valt. De werknemer zou de werkgever altijd kunnen vragen om hem (gedeeltelijk) te compenseren voor het feit dat hij in inkomen achteruitgaat. De werkgever doet er altijd goed aan zo’n verzoek serieus in overweging te nemen. Al was het alleen maar om te voorkomen dat een eenzijdig opgelegde demotie door de rechter wordt teruggedraaid.
Advocaat arbeidsrecht
Mocht u als werkgever dan wel als werknemer te maken hebben of krijgen met een (voorgenomen) demotie, dan kunt u altijd de bijstand inroepen van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle. De arbeidsrechtspecialisten staan u graag met raad en daad bij. U kunt vrijblijvend contact opnemen door ons te bellen (038 – 4223020) of te mailen (info@tebiesebeek.nl).