Per 1 mei 2022 heeft de Woo de Wob vervangen. In deze blog leest u meer over de achtergrond van de Woo en de verschillen met de Wob.
Wet openbaarheid van bestuur (Wob)
De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) regelt welke informatie de overheid openbaar moet maken en om welke redenen sommige informatie niet openbaar gemaakt hoeft te worden. De oorsprong van de Wob ligt in artikel 110 van de Grondwet. Dat artikel luidt als volgt: “De overheid betracht bij de uitvoering van haar taak openbaarheid volgens regels bij de wet te stellen.”
Inwerkingtreding Woo per 1 mei 2022
De Wob trad in werking in 1991 en dat is dus meer dan dertig jaar geleden. Het werd wel eens tijd voor een modernisering. Per 1 mei 2022 is de Wob daarom vervangen door de Wet open overheid (Woo). Het doel van de Woo is een meer transparante en actief (dus uit zichzelf) openbaar makende overheid.
Verschillen met de Wob
Er verandert nogal wat met de Woo. De belangrijkste wijzigingen zijn de volgende:
- Een Woo-verzoek moet binnen vier weken worden afgehandeld. Als het een groot of ingewikkeld verzoek betreft, kan die termijn met maximaal twee weken worden verlengd. Bij de Wob was dat vier weken.
- Elke overheidsorganisatie moet een contactpersoon aanwijzen die u helpt om de informatie te vinden die u zoekt.
- Een Woo-verzoek kan nu bij meer organisaties worden ingediend. Onder de Wob kon dat alleen bij overheidsorganisaties. Nu kan het ook bij de Eerste en Tweede Kamer, de Raad voor de rechtspraak, de Raad van State en de Ombudsman.
- Er wordt een onafhankelijk Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding ingesteld. Dit college adviseert de regering en het parlement gevraagd en ongevraagd over openbaarheidskwesties. Het ondersteunt ook journalisten, wetenschappers, gemeentelijke instanties en andere mensen die zich beroepsmatig met de Woo bezighouden. Daarnaast zal het Adviescollege bemiddelen en adviseren bij klachten.
- De overheid maakt uit zichzelf documenten, nota’s en andere informatie openbaar.
- Voorstellen, standpunten en adviezen van ambtenaren en bewindspersonen worden vaker openbaar gemaakt.
- Ook informatie ouder dan vijf jaar wordt openbaar gemaakt.
Welke informatie is bij de Woo openbaar?
Overheidsinformatie is in principe openbaar. Bij een verzoek om informatie hoef je dan ook geen belang aan te voeren. Het verzoek kan mondeling of schriftelijk worden gedaan. Wel zijn er in de Woo uitzonderingen opgenomen. Logischerwijs is de wet niet van toepassing op stukken die al openbaar zijn.
Daarnaast bevat de Woo (net als de Wob) regels op grond waarvan een verzoek geheel of gedeeltelijk kan worden geweigerd. Daarbij valt te denken aan informatie die de veiligheid van Nederland of het Koningshuis schaadt of om vertrouwelijke persoons- of bedrijfsgegevens. Daarnaast wordt er altijd een afweging gemaakt of het belang van openbaarmaking opweegt tegen andere belangen zoals de privacy, de opsporing en vervolging van strafbare feiten en de betrekkingen van Nederland met andere landen.
Wat te doen bij een trage besluitvorming?
Als het bestuursorgaan niet (tijdig) reageert op een Woo-verzoek dan kunt u een zogenaamde ingebrekestelling sturen. Daarmee geeft u het bestuursorgaan nog twee weken de tijd om een beslissing te nemen. Als er na deze ingebrekestelling niet alsnog wordt beslist dan kunt u een zogenaamd beroep niet tijdig beslissen instellen bij de rechtbank van uw woonplaats. In die procedure vraagt u de rechtbank om een termijn te bepalen waarbinnen het bestuursorgaan alsnog moet beslissen op straffe van verbeurte van een dwangsom. Als de door de rechtbank gestelde termijn wordt overschreden dan dient het bestuursorgaan die dwangsom aan u te betalen.
Wat te doen bij een afwijzend besluit?
Het kan natuurlijk zo zijn dat het bestuursorgaan negatief op uw verzoek beslist en om wat voor reden dan ook de openbaarmaking van de informatie weigert. Indien u het daar niet mee eens bent dan kunt u bezwaar maken door binnen zes weken een bezwaarschrift in te dienen bij de overheid die de beslissing heeft genomen. Krijgt u in de bezwaarprocedure ongelijk dan kunt u binnen eveneens zes weken in beroep gaan bij de rechtbank.
Advocaat bestuursrecht en Woo
Met de Woo is een belangrijke stap gezet naar een meer transparante overheid. Te Biesebeek Advocaten in Zwolle is gespecialiseerd in bestuursrecht en de Wet open overheid. Mocht u vragen hebben of behoefte hebben aan advies op dit gebied, neem dan vrijblijvend contact op met een van onze advocaten.