Rechten kunnen door tijdsverloop tenietgaan. Dit kan door verjaring: na het verstrijken van een bepaalde (in de wet genoemde) periode vervalt het recht om nakoming te verlangen, een vordering op te eisen of veilig te stellen. Een veel voorkomende verjaringstermijn is een termijn van vijf jaar, te rekenen vanaf het moment waarop een vordering opeisbaar wordt. Dit is de verjaringstermijn welke geldt indien een overeengekomen prestatie volledig uitblijft: er wordt in het geheel niet geleverd of er wordt niets betaald van hetgeen is overeengekomen. Na deze termijn kan bij wanprestatie geen aanspraak meer worden gemaakt op nakoming of op ontbinding van de overeenkomst.
Wanneer begint de verjaringstermijn bij een gebrekkige prestatie?
Maar wat nu in het geval de overeengekomen prestatie wel wordt geleverd, maar de levering is niet volledig? Er wordt gebrekkig gepresteerd. Levering van alle overeengekomen onderdelen blijft uit, of aan hetgeen geleverd is kleeft een gebrek of de overeengekomen prijs wordt niet volledig betaald. Een schuldenaar schiet deels tekort in nakoming van de overeenkomst. Wanneer begint dan de verjaringstermijn?
Het is niet altijd vanaf het moment van levering van het goed of de dienst duidelijk of hetgeen geleverd wordt overeenstemt met hetgeen is overeengekomen. Daarom voorziet de wet erin dat in dat geval de verjaringstermijn van 5 jaar niet eerder begint te lopen dan vanaf het moment dat een schuldeiser bekend is met de gebrekkige prestatie. Is er wel deels gepresteerd dan begint de verjaringstermijn op de dag volgend op de dag waarop schuldeiser met deze tekortkoming bekend is. Een vordering tot herstel of tot ontbinding gaat in elk geval, dus ook indien de schuldeiser (nog) niet met de tekortkoming bekend is, teniet nadat een periode is verstreken van twintig jaar te rekenen vanaf het moment waarop er niet goed is gepresteerd.
Kortom, indien een partij slechts gedeeltelijk aan zijn of haar verplichtingen heeft voldaan, dan kan een schuldeiser binnen vijf jaar, te rekenen van het moment dat hij met de gebrekkige prestatie bekend was, aanspraak maken nakoming van zijn rechten: op herstel, op nakoming of op ontbinding van de overeenkomst. Indien er sprake is van een koopovereenkomst, dan geldt er overigens een kortere verjaringstermijn.
Wanneer wordt schuldeiser geacht bekend te zijn met tekortkoming door schuldenaar?
Deze bekendheid wordt ‘gesubjectiveerd’. Dit houdt in dat een schuldeiser daadwerkelijk bekend moet zijn met de tekortkoming alvorens een verjaringstermijn een aanvang kan nemen. Een schuldenaar die stelt dat een schuldeiser zijn rechten door verjaring heeft verloren, dient te stellen en zo nodig aan te tonen dat deze schuldeiser al meer dan vijf jaar bekend was met de tekortkoming.
Bekendheid met de tekortkoming dient niet op basis van objectieve maatstaven te worden vastgesteld. Bekendheid met de tekortkoming wordt niet aangenomen enkel op grond van het feit dat een schuldeiser op basis van feiten en omstandigheden met de tekortkoming bekend had kunnen zijn. Er moet sprake zijn van daadwerkelijke bekendheid met de gebrekkige prestatie. Zolang een schuldeiser zich niet bewust is van het feit dat er niet deugdelijk is gepresteerd, neemt de verjaringstermijn nog geen aanvang.
Stuiting van de verjaringstermijn
Deze termijn kan – evenals iedere andere verjaringstermijn – worden verlengd indien de schuldeiser voor het verstrijken van deze termijn de schuldenaar schriftelijk en in ondubbelzinnige bewoordingen middels een stuitingshandeling (een sommatie) kenbaar maakt herstel of nakoming te verlangen.
Verjaring onderscheiden van verval van rechten en van rechtsverwerking
Vorderingen kunnen niet alleen door verjaring teniet gaan. Een vordering kan ook door tijdsverloop vervallen. Een vervaltermijn kan niet middels het verrichten van een stuitingshandeling verlengd worden. Daarnaast kan ook vordering verloren gaan doordat een schuldeiser zijn rechten verwerkt: een schuldeiser heeft de schuldenaar het vertrouwen gegeven zijn rechten niet meer geldend te zullen maken, terwijl een schuldenaar door dit vertrouwen in een onevenredige nadelige positie wordt gebracht in het geval een schuldeiser alsnog zijn rechten zou gaan opeisen.
Meer info?
Wilt u meer weten over verjaring van een vordering, over vervaltermijnen, over rechtsverwerking of over stuiting van een verjaringstermijn, neem dan vrijblijvend contact op met een van de advocaten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle voor meer informatie.