Een boetebeding is een bepaling in een overeenkomst / contract op grond waarvan een partij die tekortschiet in de nakoming van verplichtingen uit die overeenkomst, een boete verschuldigd zal zijn of een andere prestatie dient te leveren. Ongeacht of dit strekt tot vergoeding van schade of enkel tot aansporing van de overeenkomst (artikel 6:91 Burgerlijk Wetboek).
In een overeenkomst wordt vaak opgenomen dat een partij die zijn verplichtingen niet nakomt – en dus (toerekenbaar) tekortschiet – een gefixeerde boete verschuldigd zal zijn, ongeacht de hoogte van de daadwerkelijk door het tekortschieten door de andere partij geleden schade. In beginsel vervangt een boetebeding dan ook de schadevergoeding op grond van de wet.
Schade fixerende functie
Primair heeft een boetebeding het doel de schade te fixeren. Op voorhand wordt door een boetebeding in de overeenkomst vastgelegd hoe hoog de te verwachten schade is als een contractspartij tekortschiet. In plaats van de geleden schade, kan in dat geval via het boetebeding de boete gevorderd worden. De schuldeiser heeft daarmee een voordeel, omdat hij geen bewijs hoeft te leveren van de hoogte van de geleden schade.
Aansporende functie
Ook heeft een boetebeding een aansporende functie. De boete spoort immers partijen aan om de verplichtingen uit de overeenkomst na te komen en niet te kort te schieten. De boete is in deze functie een sanctie die partijen vooraf leggen op een toekomstig wanpresteren.
Risico van het boetebeding
Op grond van de wet kan een schuldeiser naast de boete, geen nakoming meer vorderen van de verbintenis die aan de boete gekoppeld was. Ook kan geen schadevergoeding op grond van de wet meer gevorderd worden. Een beroep doen op een boetebeding kan dus invloed hebben op overige rechten.
Zuiver boetebeding
Partijen kunnen – ondanks het uitgangspunt dat de boete in plaats van de schade gevorderd kan worden – ook overeenkomen dat naast de boete op grond van het boetebeding, ook de schadevergoeding op grond van de wet kan worden gevorderd. Dit wordt een zuiver boetebeding genoemd. Op die wijze wordt bovengenoemd risico ondervangen en is het dus toch mogelijk de daadwerkelijk geleden schade te vorderen. Het is immers niet ondenkbaar dat de daadwerkelijk geleden schade hoger is dan het gefixeerde boetebedrag.
Aanspraak maken op de boete
Om de boete uit het boetebeding op te eisen, is het voldoende dat de andere partij (toerekenbaar) tekort is geschoten. Wel dient die andere partij in verzuim te zijn. Met andere woorden: binnen een fatale of sommatie termijn is de verplichting niet nagekomen.
Hoogte schade
Gezien het voorgaande is de daadwerkelijke hoogte van de eventueel geleden schade in beginsel niet van belang en hoeft de schuldeiser de geleden schade niet te bewijzen. Het lijden van schade is geheel niet noodzakelijk voor het aanspraak kunnen maken op de boete. Het doel van het boetebeding was immers bewijsproblemen ter zake de geleden schade te voorkomen en deze schade te fixeren. Wel is het mogelijk in het boetebeding vast te leggen dat er pas aanspraak kan worden gemaakt op het boetebeding als de schuldeiser aantoont dat hij enige schade lijdt.
Verzoek matiging aan de rechter
Een schuldenaar kan de rechter verzoeken de, op grond van een boetebeding verschuldigde boete, te matigen. De rechter dient dan te bezien of het verschuldigd zijn van de boete onaanvaardbaar is op grond van de redelijkheid en billijkheid.
De rechter dient echter zeer terughoudend te zijn in het gebruik van deze bevoegdheid. Voor matiging van boetes zal slechts ruimte kunnen zijn als de toepassing van een boetebeding in de gegeven omstandigheden tot een buitensporig en daarom onaanvaardbaar resultaat leidt. De rechter zal niet alleen moeten letten op de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, maar ook op de aard van de overeenkomst, de inhoud en de strekking van het beding en de omstandigheden waaronder het is ingeroepen.
Advocaat boetebeding
Wenst u een boetebeding in uw overeenkomst op te nemen? Of wilt u weten of u aanspraak op een overeengekomen boete kunt maken? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze advocaten op het gebied van verbintenissenrecht. De specialisten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle kunnen u voorzien van een goed advies en u bijstaan in een eventuele gerechtelijke procedure.