Na het overlijden van een dierbaar familielid, dient naast een rouwproces ook het nodige geregeld te worden. Zo dient de nalatenschap van de overledene onder de erfgenamen verdeeld te worden en dient vastgesteld te worden wie op wat aanspraak kan maken. Indien dat niet goed wordt geregeld, kan dat in de toekomst leiden tot problemen of tot verstoorde familieverhoudingen.
Boedelbeschrijving
Een van de dingen die bij een correcte afwikkeling van een nalatenschap dient te gebeuren is het opmaken van een boedelbeschrijving. Met een boedelbeschrijving worden alle bezittingen en schulden van de erflater in kaart gebracht. Daarnaast wordt aan alle bestanddelen, zowel bezittingen als schulden, in de boedelbeschrijving een waarde gekoppeld. Met een beschrijving van alle bezittingen en schulden wordt de omvang van de nalatenschap vastgesteld. Tussen erfgenamen en andere belanghebbenden komt er daardoor duidelijkheid wat tot de nalatenschap dient te worden gerekend en wat daarvan de waarde is.
Notariële of onderhandse akte
Een boedelbeschrijving kan door de notaris worden opgemaakt. In het geval er sprake is van een afwikkeling van een nalatenschap waarbij bijvoorbeeld een minderjarige is betrokken, moet deze door een notaris worden opgemaakt. Indien alle partijen zich daarmede kunnen verenigen en zij het vrije beheer over hun goederen en rechten hebben, dan kunnen betrokken ook onderling een beschrijving opmaken en dat vastleggen in een onderhandse akte. Een onderhandse akte is een akte die niet door een notaris is opgemaakt
Belang
Een goede boedelbeschrijving is onder meer van belang voor de aangifte erfbelasting. In het bijzonder is een boedelbeschrijving van belang voor duidelijkheid tussen erfgenamen. Wat hoort tot de nalatenschap? Wat is de waarde daarvan? Zijn er schenkingen aan kinderen en/of aan derden gedaan? Wat zijn de bezittingen? Wat zijn de schulden? Etc.
Toename behoefte aan boedelbeschrijving
Sinds 1 januari 2003 is de behoefte aan het opmaken van een boedelbeschrijving toegenomen. Op deze datum heeft de wetgever het nieuwe erfrecht ingevoerd. Daartoe behoort ook de zgn. wettelijke verdeling. Tenzij erflater bij testament anders heeft bepaald, wordt de achterblijvende echtgenoot van rechtswege eigenaar van de nalatenschap (tenzij deze de nalatenschap verwerpt of beneficiair aanvaardt). In het geval de erflater kinderen heeft, dan wordt hun aandeel van de nalatenschap omgezet in een geldvordering. Deze vordering is evenwel niet opeisbaar: de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner kan nog niet op betaling worden aangesproken. Tenzij in een testament anders is bepaald, kan deze vordering pas worden opgeëist wanneer de langstlevende echtgenoot is overleden of in staat van faillissement wordt verklaard.
Indien de vordering niet is vastgesteld, kan dit tot onnodige en vervelende complicaties leiden op het moment dat de overblijvende echtgenoot opnieuw is getrouwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Discussies en of geschillen met de stiefvader of -moeder, of met hun kinderen, zijn eerder regel dan uitzondering. Vaak is de vordering pas opeisbaar nadat jaren zijn verstreken nadat een ouder is overleden. Na al die jaren is – zonder een deugdelijke boedelbeschrijving – doorgaans niet meer vast te stellen wat de omvang van de nalatenschap bij het overlijden van de 1e ouder was.
Het is dan ook zeer wenselijk dat bij een wettelijke verdeling na overlijden een boedelbeschrijving wordt opgemaakt welke weer als basis kan dienen voor het vaststellen van de niet-opeisbare vordering.
Kantonrechter
Indien erfgenamen het onderling niet eens kunnen worden over het opmaken van een boedelbeschrijving, dan kunnen zij een verzoek indienen bij de kantonrechter. De rechter zal op verzoek van één of meerdere deelgerechtigden in, of van een andere belanghebbende bij de nalatenschap een notaris benoemen die op zijn beurt de beschrijving zal opmaken. Indien ook dit niet leidt tot een deugdelijke beschrijving van de tot de boedel behorende zaken, omdat betrokkenen het bijvoorbeeld niet eens kunnen worden over de tot de boedel behorende zaken of over de daaraan te koppelen waarde, dan kan zo nodig en desgewenst een oordeel van de rechter worden gevraagd.
Advies en informatie
Wilt u meer advies of informatie over het afwikkelen van een nalatenschap, meer in het bijzonder over het al dan niet laten opmaken van een boedelbeschrijving, neem dan contact op met één van de gespecialiseerde advocaten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle.
Lees meer over het erfrecht: