Het ten onrechte leggen van beslag, beslag leggen voor een te hoog bedrag of het niet tijdig opheffen van een gelegd beslag, kan – gezien het onrechtmatig karakter daarvan – leiden tot aansprakelijkheid van de beslaglegger, voor de door de beslagene geleden schade.
Beslag
Beslag leggen is het – via een deurwaarder – treffen van een maatregel, waardoor de beslagene niet meer kan beschikken over zijn eigendommen. Te denken valt aan beslag op een huis, op loon, een jacht, vermogen bij de bank of roerende zaken. Door het beslag kan zekerheid gecreëerd worden voor het betaald krijgen van een vordering op de beslagene.
Door het beslag kunnen deze zaken niet meer worden verkocht of worden bezwaard door een hypotheek of pandrecht.
De wet kent twee soorten van beslag: conservatoir en executoriaal beslag.
Conservatoir beslag, ook wel bewarend beslag, wordt gelegd om zaken ‘te bewaren’ totdat een rechter uitspraak heeft gedaan. De bedoeling van een dergelijk beslag, is het voorkomen dat verhaalsobjecten ‘verdwijnen ‘, waardoor als er vonnis is gewezen niets meer te halen valt. Het beslag wordt zodoende gelegd voordat een procedure is gestart.
Hoewel er dus nog geen uitspraak van een rechter is, dient wel om verlof verzocht te worden bij de rechter.
Executoriaal beslag kan alleen worden gelegd op basis van een executoriale titel, zoals een vonnis of beschikking. Het beslag is bedoelt om ‘te executeren’, oftewel om de zaken waar beslag op wordt gelegd uit te winnen, zodat de vordering wordt voldaan. Bijvoorbeeld via een executieveiling of via betaling door een derde (werkgever / bank).
Een conservatoir beslag wordt bij een toewijzend vonnis automatisch omgezet in een executoriaal beslag.
Onrechtmatig beslag
Een gelegd beslag kan – ondanks een van een rechter verkregen verlof of executoriale titel – onrechtmatig zijn. Een onrechtmatig gelegd beslag wordt ook wel vexatoir genoemd.
Te denken valt aan de volgende situaties:
- Het beslag is gelegd op grond van een afgewezen (en dus niet bestaande) vordering;
- Het beslag wordt voor een hoger bedrag gelegd dan de vordering rechtvaardigt;
- Het beslag wordt slechts gelegd om de beslagene te schaden (misbruik van recht);
- Het beslag niet wordt opgeheven, als vervangende zekerheid wordt aangeboden;
Bij een gedeeltelijke afwijzing van de vordering is het beslag niet direct onrechtmatig, dat is slechts anders als er sprake is van misbruik van recht.
Ook is het leggen van beslag als pressiemiddel toegestaan en levert niet een onrechtmatige handelen op, indien aangetoond kan worden dat de beslagene wel kan, maar niet wil betalen of in het geval de beslagene niet onevenredig in zijn belangen wordt geschaad.
Aansprakelijkheid
In beginsel geldt dat de beslaglegger – zeker bij conservatoir beslag- op eigen risico handelt en dat de beslaglegger aansprakelijk is als blijkt dat het gelegde beslag ten onrechte – en daarmee dus onrechtmatig – was.
Eerst zal de onrechtmatigheid van het beslag – door een rechter – moeten worden vastgesteld, waarna ook moet worden bezien of er daadwerkelijk schade is gelden. Niet elk onrechtmatig gelegd beslag leidt immers tot schade.
Voor de vaststelling van de hoogte van de schade, moet de situatie vergeleken worden waarin de beslagene zou verkeren zonder beslag en vervolgens met beslag. Er dient een direct (causaal) verband te zijn tussen onrechtmatige beslag en de geleden schade. Ook moet de schade de beslaglegger toegerekend kunnen worden. Als er sprake is van meerdere gebeurtenissen is het vaak lastig om aan te tonen dat de gestelde schade het gevolg is van het beslag.
Vaak wordt aangesloten bij de wettelijke rente, hetgeen een beperkte hoogte aan schadevergoeding inhoudt. Desalniettemin is het gezien de mogelijke aansprakelijkheid raadzaam niet te lichtvaardig tot beslaglegging over te gaan.
Advocaat onrechtmatig beslag
Wordt u geconfronteerd met een beslaglegging, wilt u beslag leggen of heeft u vragen over dit onderwerp, dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met de specialisten van Te Biesebeek Advocaten in Zwolle. Onze advocaten hebben jarenlange ervaring en kunnen u voorzien van een goed advies of u bijstaan in een gerechtelijke procedure.
Lees ook: