Arbitrage en procesrecht

In veel algemene voorwaarden is opgenomen dat geschillen tussen partijen beslecht moeten worden door middel van arbitrage. Wat houdt arbitrage nu eigenlijk in?

Arbitrage is beslechting van geschillen door scheidsmannen krachtens overeenkomst. Scheidsmannen (scheidslieden, arbiters) zijn door partijen of door een derde aangewezen personen, die recht spreken in geschillen, maar dit niet doen in het ambt van rechter. Hoewel in beginsel alleen de rechterlijke macht bevoegd is tot berechting van burgerlijke geschillen, kunnen partijen overeenkomen dat zij de geschillen omtrent bepaalde rechten aan de uitspraak van scheidslieden zullen onderwerpen. Iedere natuurlijke persoon, mits handelingsbekwaam, kan tot arbiter worden benoemd.

Arbitrage of burgerlijke rechter?

Niet alle geschillen zijn volgens de wet vatbaar voor arbitrage. Niet vatbaar voor arbitrage zijn geschillen omtrent de rechten waarover partijen niet de vrije beschikking hebben. Voorbeelden daarvan zijn echtscheidingen en faillissementen. Dergelijke zaken moeten nog altijd aan de burgerlijke rechter worden voorgelegd.

Als een partij, ondanks een overeenkomst tot arbitrage, een geschil toch bij de burgerlijke rechter aanhangig maakt, kan de andere partij zich erop beroepen dat de burgerlijke rechter niet bevoegd is. Als die andere partij wil dat het geschil aan de uitspraak van scheidslieden wordt onderworpen, moet die andere partij direct de onbevoegdheid van de burgerlijke rechter inroepen. Indien niet direct de onbevoegdheid wordt ingeroepen, zal de burgerlijke rechter de zaak aan zich houden en het geschil beslechten. Overigens zal een beroep op onbevoegdheid niet altijd opgaan. Zo is de burgerlijke rechter altijd bevoegd om in kort geding recht te spreken, ook als partijen een overeenkomst tot arbitrage hebben gesloten.

De arbitrageprocedure

Een scheidsgerecht heeft een oneven aantal arbiters. Het scheidsgerecht kan ook uit één arbiter bestaan. De arbiter of arbiters worden benoemd op de wijze als partijen dat zijn overeengekomen. Ook het arbitraal geding wordt gevoerd op de wijze als door partijen is overeengekomen. Indien partijen niets hebben afgesproken over de wijze waarop het arbitraal geding wordt gevoerd, wordt dit gevoerd op de wijze als door het scheidsgerecht bepaald. Het scheidsgerecht behandelt partijen op voet van gelijkheid. Het scheidsgerecht stelt partijen over en weer in de gelegenheid hun standpunten naar voren te brengen en toe te lichten en zich uit te laten over elkaars standpunten en over alle bescheiden en andere gegevens die in het geding zijn gebracht. De uitspraak van een scheidsgerecht wordt vastgelegd in een arbitraal vonnis. Dit vonnis kan pas ten uitvoer worden gelegd, nadat de burgerlijke rechter daartoe toestemming heeft gegeven. De procedure tot verlening van verlof tot tenuitvoerlegging is overigens tamelijk eenvoudig.

Voor- en nadelen arbitrage

Het voordeel van een overeenkomst tot arbitrage is dat partijen zelf kunnen bepalen wie zij voldoende deskundig achten om eventuele geschillen te beslechten. Voor sommige zaken is een bepaalde mate van specifieke deskundigheid (vaak niet alleen juridische deskundigheid) gewenst om tot een oordeel te kunnen komen. Omdat een burgerlijke rechter vaak alleen juridisch deskundig is, kan een overeenkomst tot arbitrage uitkomst bieden. Partijen kunnen dan kiezen voor een persoon die die specifieke deskundigheid wel in huis heeft.

Het nadeel van een overeenkomst tot arbitrage zijn vaak de kosten. Arbiters hebben recht op een vergoeding. Die vergoeding moet worden betaald door partijen. Naarmate een arbitraal geding langer duurt, en arbiters meer werk moeten doen, kan die vergoeding fors oplopen.

Advocaat arbitrageprocedure gezocht?

Wilt u meer weten over arbitrage en alles wat daarmee samenhangt, of wilt u vertegenwoordigd worden in een arbitrageprocedure, dan kunt u contact opnemen met een van onze advocaten in Zwolle.

Aanverwante rechtsgebieden:

– Ondernemingsrecht
– Contractenrecht (verbintenissenrecht)
– Bouwrecht
– Vastgoed